เป็นผู้ตามไม่เป็น เป็นใหญ่ยาก

      กล่าวกันว่า เบื้องหลังความสำเร็จของผู้นำที่ยิ่งใหญ่ทุกคน คือ ภรรยา เอ๊ย! ไม่ใช่ค่ะ คือ แรงสนับสนุน การทำงานหนักและการต่อสู้ของบุคคลนิรนามหลายคนที่ถูกเรียกว่า "ผู้ตาม" หรือ Followers นี่แหละ ที่ว่าเป็นบุคคล "นิรนาม" ก็เพราะเขาเหล่านั้นถูกมองเป็นมดงานเล็กๆ ที่ถูกบดบังด้วยรัศมีความสำเร็จของผู้นำที่สาธารณชนต่างพุ่งความสนใจไปที่เขาจนลืมมองไปว่าผู้นำน่ะทำงานคนเดียวไม่ได้หรอกนะคะ

      ในหลายกรณีนั้น ผู้ยิ่งใหญ่หลายท่านมักมีภรรยา หรือช้างเท้าหลังที่ทรงพลังคอยสนับสนุนอย่างเข้มแข็งและสงบเสงี่ยม ทำให้สามีได้รับการยอมรับยกย่องโดยตนเองขอรับบทบาทเป็นช้างเท้าหลังเงียบๆ แต่หารู้ไม่ว่าหากเท้าหลังของช้างไม่ยอมขยับ ช้างทั้งตัวใช่จะขับเคลื่อนแค่ล้อหน้าได้ เพราะฉะนั้นอย่าดูถูกผู้หญิง! อย่างไรก็ตาม วันนี้เราไม่ได้มาคุยกันเรื่องอำนาจของช้างเท้าหลัง หรือเรื่องภรรยาธิปไตย แต่เราจะขอพูดคุยกันเรื่องความสำคัญของ "ผู้ตาม" กัน เรื่องภรรยาธิปไตยไว้คุยกันโอกาสหลังหากมีคุณขอมาก็แล้วกันนะคะ

      ปัจจุบันนี้อยากจะบอกว่าเป็นยุคคลั่งผู้นำ ในโรงเรียนตั้งแต่ชั้นอนุบาล จนถึงหลักสูตรปริญญาโท ปริญญาเอก ล้วนมีการบรรจุเอาไว้ว่าจะต้องมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาภาวะผู้นำ (Leadership) กันทั้งสิ้น เด็กตัวเล็กตัวน้อยก็ต้องถูกจับมา "พรีเซนต์" งานกันหน้าห้อง หัดให้มีความมั่นใจในตนเอง กล้าพูดกล้าแสดงออก เต้นระบำรำฟ้อน สรุปได้ว่ามีความสามารถอะไรที่พอจะโชว์ได้ นำมาโชว์ให้หมด! สำหรับผู้ใหญ่คนทำงานก็ต้องแข่งกันทำงานโชว์ความสามารถจะได้เป็น "Star Performers" หรือพนักงานชั้นดาราขององค์กร ทางฝ่าย HR น่ะหรือ? ก็ต้องสนองนโยบายผู้บริหารด้วยการจัดคอร์สฝึกอบรมพัฒนาภาวะผู้นำให้พนักงาน ในระดับหัวหน้าหน่วยและผู้จัดการทั้งหลาย จะได้มีความรู้และทักษะในการบริหารลูกน้องหรืออีกนัยหนึ่งก็คือผู้ตามนั่นเอง

      "ถ้าทุกคนมุ่งเป็นผู้นำกันหมด แล้วใครจะเป็นผู้ตามล่ะ?" เพื่อนสาวของผู้เขียนได้ปุจฉา (อีกแล้ว) เมื่อเราได้นั่งคุยกันเรื่องความฮอตของการฝึกอบรมภาวะผู้นำ "นั่นนะสิ! ทุกคนก็อยากเป็นผู้นำกันทั้งนั้น จะได้เป็นจุดเด่น มีผลงานเข้าตาเจ้านายไว ใครจะอยากปิดทองหลังพระเป็นผู้ตาม" เพื่อนหนุ่มอีกคนสนองตอบ และยังเสริมประสบการณ์ส่วนตัวอีกด้วยว่า "ที่ทำงานของผมนะ ไม่ค่อยมีใครยอมใคร อยากเป็นหัวหน้าโครงการกันทั้งนั้นเลย มีแต่หัวหน้า หาลูกน้องทำงานยาก"   

     "เอาเถอะ! ชั้นว่าก่อนเราจะเป็นผู้นำที่ดี เราต้องหัดเป็นผู้ตามที่ดีเสียก่อน" ผู้เขียนติงขึ้น หลังจากหาช่องว่างที่จะพูดบ้าง และหลังจากนั้นก็ถูกท้าให้หาหลักฐานมายืนยันประกอบคำพูด ซึ่งผู้เขียนก็ได้พบเจอบทความมากมายเขียนไว้ว่า ผู้นำที่ยิ่งใหญ่นั้น หลายคนเคยเป็นผู้ตามที่ดีมาก่อน ดูแต่ประวัติศาสตร์ของไทยก็คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชนั้น ก่อนทรงขึ้นครองราชสมบัติ ก็ทรงเคยเป็นแม่ทัพติดตามสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชมาก่อนแล้ว ประธานาธิบดีของสหรัฐหลายคนก็เคยเป็นรองประธานาธิบดีมาก่อน ในวงการธุรกิจก็เช่นกัน มีหลายท่านที่เป็นลูกน้องมาก่อน และได้เรียนรู้งานจากผู้นำจนได้แต่งตั้งเป็น CEO เมื่อผู้นำเกษียณอายุลง อย่างไรก็ตามขอไม่เอ่ยชื่อ เพราะ CEO บางท่านอาจไม่แฮปปี้ที่ถูกมองว่าเป็น "ลูกน้อง" มาก่อน

      ตามที่ได้เรียนในข้างต้นแล้วว่าผู้นำต่อให้เก่งกาจอย่างไร ก็ทำงานคนเดียวสำเร็จได้ยาก ต้องมีทีมงานที่สมาชิกในทีมหรือลูกน้องมีฝีไม้ลายมือ สามารถทำงานที่รับมอบหมายหน้าที่และความรับผิดชอบได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะทีมงานที่ดีจะช่วยให้ผู้นำทำงานสัมฤทธิผลได้ไว ถ้าได้ทีมงานไร้ฝีมือ ไร้สมอง งานก็ไม่สำเร็จ ดังนั้นการเป็นลูกน้องหรือผู้ตามที่ดี จึงเป็นคุณสมบัติที่พนักงานทุกคนพึงมีนอกเหนือไปจากการมีภาวะผู้นำที่ดี ผู้บริหารและแผนก HR จึงควรใส่ใจพัฒนาทักษะและทัศนคติของพนักงานให้สามารถรับบทบาทเป็นผู้ตาม หรือสมาชิกของทีมงานที่ดีด้วย เพราะเดี๋ยวจะถนัดแต่เป็นผู้นำอยู่บทเดียว ทีนี้เรามาศึกษากันว่าคุณสมบัติของผู้ตามในฝันที่ผู้นำทั้งหลายอยากได้มี อะไรกันดีกว่า


คุณสมบัติของผู้ตามในฝัน