Assertiveness หรือ การแสดงออกอย่างเหมาะสมคือพฤติกรรมหรือการแสดงออกด้วยคำพูด หรือกิริยาอาการว่าเรามีความคิดเห็นในเรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยไม่ปิดบังหรือ อ้อมค้อม ด้วยความสุภาพตรงไปตรงมาในเวลาที่เหมาะสมโดยไม่ก้าวร้าว การแสดงออกอย่างเหมาะสมเป็นการรักษาสิทธิ์หรือเป็นการแสดงสิทธิ์ของมืออาชีพ ที่พึงกระทำในโลกของการจัดการสมัยใหม่
หากจะพูดถึง Assertiveness เราต้องเข้าใจถึงระดับการแสดงออกก่อนว่ามันมีอยู่สามระดับคือ Passive คือไม่กล้าแสดงออก Assertive คือแสดงออกอย่างเหมาะสม Aggressive คือการแสดงออกอย่างก้าวร้าว คุณ พูนทรัพย์ จรรยสุภาพ ซึ่งเป็นผู้อำนวยการอาวุโสด้านพัฒนาบุคลากรของธนาคารเอเชีย เคยให้คำแปลที่ฟังแล้วกระชับและคล้องจองของทั้งสามระดับว่า Passive คือก้าวล้า Assertive คือก้าวลํ้า Aggressive คือก้าวร้าว
ผมจะยกตัวอย่างให้เห็นภาพเช่น เย็นวันศุกร์หัวหน้าให้สมศักดิ์มาทำงานสำคัญในวันอาทิตย์นี้โดยไม่บอกล่วง หน้า ในขณะที่สมศักดิ์นัดหมายกับลูกสาวแล้วว่าจะพาไปมอบตัวโรงเรียนใหม่ซึ่งนัด ล่วงหน้ามาสองสัปดาห์แล้ว ทั้งๆที่ไม่เต็มใจหากสมศักดิ์แสดงออกแบบ Passive เขาจะตอบด้วยสีหน้าเฝื่อนๆว่า “ตกลงครับ” หากเขาเลือกแสดงออกแบบ Assertive เขาจะบอกว่า “ขอโทษครับผมต้องพาลูกไปมอบตัวโรงเรียนใหม่ซึ่งนัดกันมาสองอาทิตย์แล้ว อย่างไรก็ตามผมขอเช็คภรรยาก่อนว่าเธอพอจะไปแทนได้ไหม หัวหน้าหาคนอื่นสำรองไว้ด้วยครับหากจำเป็นผมคงต้องไปด้วยตนเอง” สุดท้ายหากเขาเลือกแสดงแบบ Aggressive เขาจะบอกด้วยกิริยาก้าวร้าวว่า “ไม่ได้ครับวันอาทิตย์เป็น เวลาส่วนตัว หากจะให้มาทำงานต้องบอกล่วงหน้าเนิ่นกว่านี้ซิครับ”
คนไทยมีแนวโน้มที่จะแสดงออกแบบ Passive มากเพราะวัฒนธรรมความเกรงใจ และคำว่าไม่เป็นไรของเรานั่นเอง อย่างไรก็ตามในโลกธุรกิจทุกวันนี้ โดยเฉพาะบริษัทข้ามชาติ Assertive เป็นสิ่งจำเป็น แล้วเราจะฝึกได้อย่างไร
เริ่มต้นเราต้องตระหนักก่อนว่าการแสดงออกอย่างเหมาะสมนั้นเป็นเรื่องจำเป็น ตัวอย่างง่ายๆเช่น เวลาประชุมเรามีความเห็นที่แตกต่างกับคนอื่นเราก็สามารถพูดออกมาได้ ไม่จำเป็นต้องเออออห่อหมก ที่สำคัญแม้ว่าเราเห็นด้วยกับคนอื่น เราก็ต้องพูดออกมาเพราะเขาจะได้ทราบว่าเราคิดอะไร ในสังคมการทำงานสมัยใหม่ที่เรามีเพื่อนร่วมงานจำนวนมากที่จบการศึกษาจากต่าง ประเทศ หรือระดับปริญญาโท หรือเคยทำงานในองค์กรข้ามชาติมาก่อน คนเหล่านี้เขาคุ้นเคยกับการแสดงออกอย่างเหมาะสมมาแล้วทั้งนั้น ยิ่งชาวต่างชาติละก็อยากให้คนไทยกล้าแสดงออกมากว่านี้อีกหลายเท่าตัว
ที่เราอาจจะไม่รู้กันก็คือชาวต่างชาติ หรือคนไทยที่เคยทำงานกับบริษัทข้ามชาติมาก่อน มักจะเข้าใจผิดว่าการที่คนไหนไม่กล้าแสดงออกนั้น อาจจะเป็นเพราะ ไม่มั่นใจ อาย ไม่กล้า ซึ่งมีส่วนถูก แต่ที่ร้ายไปกว่านั้นก็คือเขาตีความในแง่ร้ายว่า ไม่รู้ ฉลาดน้อย หรือต่อต้าน จึ่งไม่แสดงออกมา ซึ่งในสามกรณีหลังนี้ทำให้เรามีความเสี่ยงต่อโอกาสก้าวหน้าในงานของเรา
แนวทางในการพัฒนาทักษะการกล้าแสดงออกก็คือ ฝึกฝน โดยการพูดคนเดียวหน้ากระจกบ่อยๆ หลังจากนั้นลองใช้เวทีการซึ้อของฝึกการแสดงออกอย่างเหมาะสมกับการต่อรอง สินค้ากับร้านค้าย่อยพวก 199 บาทนั่นแหละ หรืออาจละลองโทรคุยกับพนักงานขายพวกที่ให้เบอร์โทรติดต่อขายสินค้าทางทีวีก็ ได้ ลองฝึกต่อรอง บ่ายเบี่ยงดู การฝึกฝนในแบบต่างๆเหล่านี้จะทำให้เกิดความเชื่อมั่นในตัวเองมากขึ้น หลังจากนั้นเริ่มพูดแสดงความเห็นในที่ประชุมให้มากขึ้น ขอให้เชื่อมั่นในตนเอง และเชื่อมั่นในเพื่อนร่วมงานและฝ่ายตรงข้ามว่าเขายินดีรับฟังเรา และควรเตรียมข้อมูลและเหตุผลพอสมควรแต่ไม่จำเป็นต้องรอจนมีข้อมูลมากมายจน สายเกินไป ระมัดระวังภาษากายและน้ำเสียง ตรงไปตรงมาอย่างสุภาพ มีคำพูดสำหรับมือใหม่ที่เรียกว่าการออกตัวแบบนอบน้อมเช่น “ผมอาจจะผิดก็ได้ ขอแสดงความเห็นว่า” “ขอผมช่วยคิดดังๆหน่อยนะครับ ผมคิดว่า” “ขออนุญาตแสดงความเห็นหน่อยครับ ผมคิดว่า” “ขอคิดแบบเร็วๆครับ ผมเสนอว่า” “อย่าถือสากันนะครับ หากความเห็นผมอาจจะไม่ตรงกัน ผมคิดว่า”
ที่สำคัญก็คือคนที่กล้าแสดงออกอย่างเหมาะสมแล้วนั้น ควรสนับสนุนและให้กำลังใจกับเพื่อนที่ยังไม่กล้าแสดงออก โดยการรอให้คนอื่นแสดงความคิดเห็นก่อน ชมเชยความคิดเขาเช่นบอกว่า “น่าสนใจครับ” สำหรับความเห็นพื้นๆ หรือหากเห็นว่าความเห็นนั้นดีจริงก็ชมไปเลยว่า “ความเห็นนี้ดีมากเลย” อย่าด่วนตัดหน้าแสดงความคิดเห็นอยู่คนเดียว คนที่ Assertive อยู่แล้วนั้น ต้องยกระดับโดยทำหน้าที่เป็น Coach คอยกระตุ้นให้คนอื่นๆกล้าแสดงความคิดเห็นมากขึ้น เพราะท่านพูดมากอยู่แล้ว และหากยังพูดมากต่อไปก็จะเหนื่อยอยู่คนเดียว สู้ฝึกเพื่อนเราให้กล้าแสดงออกมากขึ้น แล้วท่านก็ไปรับภาระกิจที่ยากขึ้นไปอีก ซึ่งหมายถึงคุณค่าในตัวท่านมากขึ้น และพร้อมจะรับผลตอบแทนที่มากขึ้นได้
ที่มา : http://www.thaicoach.com
